Arjen Mintjes: kwarteeuw aan het roer

Arjen Mintjes start een kwarteeuw geleden op de Binnenvaartschool. Geen bewuste keuze, vertelt hij bevlogen. Mintjes: “Op 9 maart 1998 ging de telefoon. Of ik wilde invallen op een school in Harlingen?” Hij lacht: “Ik kende het niet; ik heb onderwijspsychologie gestudeerd, een viertal jaren als docent in het KMBO gewerkt en ben daarna gaan varen. Maar goed, invallen leek me prima. Op de tweede dag dat ik voor de klas stond, viel de docent uit. En eindelijk ben ik al gauw door de toenmalige directeur gevraagd om te blijven.” Hij slikt. “Dat was nogal wat hoor. Ik had net drie kleine kinderen en geen huis want we woonden aan boord. Ik had een eigen rederij en dat liep succesvol – ook financieel gezien. Maar ik besloot ervoor te gaan; ik heb altijd wat met jongeren gehad en besloot ze een kans te geven. We hebben een huis gehuurd in Stavoren en ben begonnen.” Door de week gaf hij les in Harlingen en in het weekend ging Arjen gauw terug naar het schip. “Het waren hectische tijden. Maar ik ben op 1 augustus 1999 aangesteld als directeur en nooit meer weggegaan.”

Bouwen

Hij besloot het roer compleet om te gooien. “De school, een oud monument uit 1928, was erg verouderd. Niet alleen het gebouw, maar ook het onderwijs kon een frisse wind gebruiken. Ik kwam van gedigitaliseerde schepen, maar er stonden hier maar drie computers op school. Ik zei dan ook: ik wil deze taak doen, maar dan moet je me wel carte blanche geven.” Zo gezegd zo gedaan. Mintjes startte meteen met een doorlopende leerlijn en zette met ROC Nova College de richting voor mbo-binnenvaartkunde en later mbo-zeevaart op. “Ik ben gewoon gaan bouwen”, vertelt hij. “Samen met een leuk jong team hebben we de opleiding in rap tempo gemoderniseerd en er een goede vmbo-opleiding van gemaakt. We hebben ons ingezet voor de deelname aan het gewone vo-examen in Nederland en zijn begonnen met een leerwerktraject - als eerste school in Nederland.”

Binnenvaart

In 2004 investeert Arjen Mintjes in moderne opleidingsschepen. In Roemenië worden de Prinses Máxima en Prinses Amalia gebouwd, de opleiding en normering  pakt hij aan. In 2008 neemt Mintjes met zijn Rotterdamse collega Rob van Reem het initiatief tot oprichting van de vereniging van internationale binnenvaartopleidingen EDINNA, waar hij inmiddels vijftien jaar voorzitter van is geweest. “EDINNA heeft zich vanaf haar oprichting beziggehouden met de harmonisatie van de Europese binnenvaartopleidingen; hetgeen geleid heeft tot een nieuwe Europese Richtlijn en het ES-QIN (Europese standaard voor kwalificaties in de binnenvaart). Je kunt wel zeggen dat het de hele binnenvaart heeft geharmoniseerd.” De binnenvaart is jarenlang als een soort stiefkindje behandeld, vindt hij. “Iedereen deed maar wat, opleiden vond men niet zo belangrijk. Maar er waait nu een nieuwe wind door Europa. De Nederlandse binnenvaart had weinig erkenning voor deze tak van sport maar is nu – mede door de inzet en het netwerk van onze school – een moderne én duurzame partner in de maritieme keten. We hebben ook duizenden leerlingen afgeleverd in de sector, daar ben ik trots op. Dat heeft niet alleen mijn horizon verbreed, maar daar hebben we een flinke steen aan bijgedragen.”

Duizendpoot

Arjen Mintjes zit nooit stil en betekent ook veel voor de gemeente Harlingen. De gemeentelijke draagspeld van de stad Harlingen ontvangt hij in 2017 voor het vrijwilligerswerk dat hij heeft gedaan voor de Harlinger gemeenschap. Naast zijn dagelijks werk als directeur van de Maritieme Academie Harlingen is hij bestuurlijk actief binnen een groot aantal organisaties waaronder de KNRM en de Tall Ships Races Harlingen. Bovendien is Arjen ook al 31 jaar examinator in de Nederlandse binnenvaart. “In het verleden zat ik met een papieren kaart met houten bootjes. Het is leuk dat we de jongeren nu kunnen laten oefenen op prachtige schepen en de examens op moderne simulatoren kunnen afnemen.” Hij vindt het belangrijk om zijn passie te kunnen delen. “Ik heb zelf twintig jaar gevaren en ik vind het een prachtig beroep. Als een leerling hier eenmaal een voet over de drempel zet, dan is de keuze snel gemaakt. Dan blijven ze wel.” Ook ISK-leerlingen uit Friesland, die willen proeven aan de maritieme wereld, heet hij welkom. “Daar waar nodig - en mogelijk -stellen we de school open. We zijn immers 24 uur per dag draaiende, onze school is er ook voor de maatschappij om ons heen. Je kunt wel zeggen dat we een soort varend schip zijn en runnen de school als een klein bedrijf. In mijn internationale werk heb ik in Odessa gewerkt. Toen de oorlog in Oekraïne begon, is mijn telefoonnummer terechtgekomen in de vluchtelingenwereld. We hebben toen 46 vrouwen met hun kinderen opgevangen die uiteindelijk een thuis vonden in de Harlingse gemeenschap. Een ander denkt misschien: waar begin je aan. Ik voel dat als mijn taak.”

Kansen bieden

Of hij spijt heeft van de overstap naar het onderwijs? “Nooit. Geen moment”, zegt hij resoluut. “Het onderwijs geeft zoveel meer voldoening. Ik zeg altijd maar zo, naar een bekend gezegde: als je een keer in je leven iemand redt, dan is je leven geslaagd. Zo voelt dat echt. We bieden een kans aan jongeren die anders misschien niet zoveel kansen zouden krijgen. Dat is fantastisch. Het blijft zo mooi om de jongens en meisjes die een beetje onwennig van de basisschool kwamen, na vier jaar als zelfstandig en zelfverzekerd matroos, schipper of kapitein naar buiten te zien lopen. Dat is onbetaalbaar.” De school zelf, met inmiddels een compleet nieuw modern gebouw, is 206 jaar oud, de een na oudste opleidingsschool in Nederland. En Arjen maakt na 27 jaar inmiddels bijna deel uit van het interieur. Hij denkt na over de toekomst. “Ik stop 1 augustus 2025 als directeur; dan word ik 65. Een jonger iemand moet de zaak overnemen; het is erfgoed waar je goed op moet passen en de sector moet je blijven vernieuwen.” Wat hij gaat doen? “Ik wil weer wat gaan varen. Zeilvaart misschien? Ik blijf examinator, vicevoorzitter van de KNRM Harlingen… Nee, voorlopig kan ik niet stilzitten.”